Laat me vooraf al even heel eerlijk met u zijn: ik ben een fan van Transglobal Underground, al een kwarteeuw lang en heus niet alleen omwille van Natacha Atlas. Nee, gewoon omdat de band rond Tim Whelan en Hamid Mantu al heel lang het soort muziek maakt, dat ik erg graag hoor en dat geen enkele, maar dan ook geen enkele grens accepteert of respecteert. Muziek is muziek en de kunst bestaat erin overal goeie muziek uit te halen.

Dat moet nog andere mensen opgevallen zijn, want in 2009 kreeg het Collectief een beurs toegestopt vanuit de Europese Unie. Bedoeling was een documentaire plaat te maken met songs vanuit een flink stuk van Europa, waarin migratie centraal stond. Zo maakten Whelan en Mantu zo’n tien jaar geleden opnames in Bulgarije, Roemenië, Tsjechië, Hongarije, Ierland, Denemarken, Polen en Engeland en het laat zich raden dat het eindresultaat een verzameling folksongs was, waarin ook elektronica, dansritmes en dergelijke binnenslopen en men er de hand niet voor omdraaide om draailieren en doedelzakken te laten samenspelen met lapsteel gitaar en banjo, bodhran en Ierse fluiten. De plaat kreeg toen de titel “U.N.I.T.E.” mee, naar de naam van het gesubsidieerde project “Urban Native Integrated Traditions of Europe” en die vlag dekte helemaal de lading.

Vandaag, een dozijn jaar later, verschijnt de CD opnieuw, in een herwerkte versie, waarop een kleine helft van de tien nummers fraai ge-remixt werden, maar zonder dat de geest van het origineel te grabbel wordt gegooid en voor mijn oren is dit een werkelijke feestmaaltijd. Zelfs als ik abstractie maak van de opzet van het project -waar ik, met mijn flink ontwikkelde afkeer voor mensengrenzen, overigens volledig achter sta- vind ik meer dan voldoende muzikaal eten drinken om volop van de drie kwartier speeltijd te kunnen genieten. Dat bleek overigens de hele voorbije week: de plaat bleef de hele tijd in de CD lade zitten en heeft ettelijke keren door de living geschald.

Dat heeft vermoedelijk veel te maken met de tijd, die we vandaag beleven: niet alleen is er Covid-19, maar de migratiestromen blijven onvermoeibaar aan de gang, omdat de mens er telkens weer in slaagt door oorlog, economische onderdrukking en verstoring van het klimaat, bepaalde delen van de wereld onleefbaar te maken voor vele groepen van zijn soortgenoten. Als die dan op zoek gaan naar een plaats waar ze wel veilig kunnen leven, kijken we met z’n allen de andere kant op en doen we alsof ze niet verdrinken voor onze kusten.

Tegen die achtergrond krijgt een nummer als “I Left My Sweet Homeland”, een van oorsprong Hongaarse folksong, of “Hey You Shepherd”, dat uit Bulgarije stamt en hier een heerlijke zangpartij meekrijgt van het Perunika Trio, dat wat verderop ook “When You Hear me Sing” debiteert,een universele ondertoon, waar je helaas niet meteen vrolijk van wordt. Jim Moray, nog zo’n kerel met een hekel aan muzikale begrenzing, maakt zijn opwachting op “Lisbon”,Stuart Staples, de man met de fantastische stem van Tindersticks, trekt de aandacht met het hoogtepunt van de plaat, “The Miner’s Dream of Home” -we kennen het van Kate Rusby, maar het stamt uit de 18de eeuw- dat het begrip “heimwee” een haast fysieke invulling weet te geven. Yanka Rupkina -zie Trio Bulgarka- schreef en zingt “Keranka” en Martin-de-zoon-van-Finbar Furey levert een formidabele lezing van “Van Dieman’s Land”, dat, zoals geweten, een paar honderd jaar ouder is dan de U2-versie, die op “Rattle and Hum” stond.

Magdalena Sobczak -zie Warsaw Village Band- is van de partij op de Poolse traditional, die, in vertaling“I have Sold My Field” heet en het meest experimenteel klinkende nummer van de plaat komt, niet geheel onverwacht, van het Tsjechische kunstenaarscollectief Autopsia. Met de lieflijke instrumentale folktonen van “Farewell My Dear Own Native Land” -veel Ierser krijg je ze niet- wordt een heerlijke plaat afgesloten die, in een rechtvaardige wereld erg hoge ogen zou gooien. Transglobal Underground blijft al jaren de lat erg hoog leggen, als het om kwaliteit van de muziek gaat en ook met deze heruitgave, gaan ze er moeiteloos over. Geweldige plaat!

(Dani Heyvaert)